فن خودرو چیست

از ضروری ترین و حیاتی ترین قطعات در خودرو باید به فن خودرو اشاره داشت. این قطعه سبب کارکرد ایمن و موثر موتور خودرو می شود. معمولاً در خودروهایی که سیستم خنک کننده وجود دارد، فن از قطعات اصلی است. فن های خنک کننده موجب تنظیم دمای موتور شده و زمانی که خودرو به آرامی در حال حرکت است، سبب خنک شدن موتور و تنظیم دمای آن می گردند. فن های خودرو از نظر ساختار، قابلیت و موادی که ساخته شده اند متفاوت هستند. آن ها می توانند از نوع فلزی یا پلاستیک باشند و نوع حرکت و درجه بندی آن ها با هم متفاوت باشد. فن خودرو معمولاً در قسمت جلوی موتور قرار می گیرد و در سیستم خنک کاری نقش دمنده هوا را دارد.

انواع فن خودرو

به طور کلی فن خودروها به دو دسته مکانیکی و برقی تقسیم بندی می گردند. امروزه فن های مکانیکی کاربردی ندارند و بیشتر در خودروها، از فن های برقی استفاده می‌ شود. فن های برقی به سبب اجزای درونی خود، در قسمت الکتریکی سیستم خنک کننده ماشین قرار می گیرند. فن های مکانیکی که دیگر کاربردی ندارند، برای تامین نیروی خود از نیروی موتور خودرو کمک می گرفتند. به همین سبب هم موجب پایین آوردن راندمان و عملکرد موتور خودرو می گشتند. ضمن اینکه به سبب چرخش مداوم فن ها توسط نیروی موتور، دارای استهلاک بالایی بودند. به همین دلیل هم برخی نمونه از این فن ها از چرخه صنعت خودروسازی حذف شده اند و فن های برقی جایگزین آن ها شده اند. از دیگر نمونه فن های مکانیکی که امروزه همچنان کاربردی هستند می توان به فن های آلومینیومی، فن پلاستیکی، فن فولادی و کلاچ دار نیز اشاره داشت.

فن خودرو برقی که امروزه در بیشتر خودروها مورد استفاده قرار می گیرد، شامل یک الکتروموتور و یک پروانه است. این نوع فن انرژی لازم برای فعالیت خود را از الکتروموتور دریافت می کند. الکتروموتور به سیستم برق خودرو متصل است و نیروی مورد نیاز را از طریق باتری دریافت می نماید. به همین سبب هم امکان فعالسازی آن در هر میزان دوری نیز وجود دارد. از اجزای تشکیل دهنده در فن خودرو برقی باید به پروانه الکتروموتور، رله های کنترلی، فشنگی دمای آب در خودروهای کاربراتوری و سنسور آب در خودروهای انژکتوری اشاره داشت. ECU هم جزء قطعات مجزا در فن های برقی است که برای کنترل عملکرد فن خودرو لازم است.

علائم خرابی فن و دلایل آن

یک سری نشانه های مشخصی به هنگام خرابی فن خودرو وجود دارند که اگر رانندگان با آنها آشنا باشند، خیلی سریع می توانند خرابی این قطعه را تشخیص دهند. از جمله علائم نشان دهنده خرابی فن خودرو می‌ توان به موارد زیر اشاره داشت.

• از کار افتادن به یکباره فن خودرو
• افت عملکرد فن
• افزایش دمای موتور در حالی که فن عمل می کند
• به گوش رسیدن برخی صداهای اضافه از قسمت موتور خودرو
• هشدار دادن چراغ چک در خودروها

یکی از دلایل اصلی که باعث می شود فن خودرو عملکرد مناسبی نداشته و خراب شود، خرابی الکتروموتور آن است. برخی مواقع عمل نکردن سنسورها در خودرو، سبب اختلال در عملکرد فن خودرو می گردد. همچنین هنگامی که در اثر استفاده مداوم از فن به آن فشار وارد شود، قطعاً فن خودرو خراب می شود. هنگام خرابی فن، دمای موتور بالا رفته و خودرو جوش می آورد. بنابراین در صورت مشاهده هر کدام از علائم و نشانه های ذکر شده، حتما باید فن در خودرو تحت بررسی قرار بگیرد.

عملکرد فن خنک کننده در خودرو

از اصلی ترین وظایف فن خودرو در سیستم خنک کننده، باید به حذف حرارت اضافی اشاره داشت. حرارتی که از موتور تولید می شود توسط مایعی که در سیستم خنک کننده وجود دارد جذب می گردد. سپس از طریق فن، سبب کاهش دمای موتور می گردد. سیستم خنک کننده و فن خودرو، زمانی که موتور در حالت ثابت و بدون حرکت است بهترین عملکرد را دارد. زمانی که حرکت خودرو کنترل می شود، فن خودرو سبب به جریان انداختن هوای خارج از خودرو به درون سیستم خنک کننده نیز می گردد. فن های برقی در خودروها، دمای خودرو را زمانی که دمای موتور بالا و پایین می شود نیز کنترل می کنند. همچنین فن ها سبب تنظیم نمودن دمای موتور در شرایط بسیار خاص می‌ گردند. هنگامی که خودرو از حرکت می ایستد، عملکرد درست فن سبب کاهش آسیب به قطعات موتور بر اثر حرارت می شود.