فن خودرو
تاریخ ارسال : ۱۴۰۱/۱۱/۲۴
هر وسیله‌ای که یک منبع انرژی دارد و این انرژی باید به اشکال مختلفی تبدیل شود، نیاز مبرمی به فن یا سیستم تهویه خواهد داشت. ماشین با دو منبع انرژی یعنی بنزین و باتری از این قاعده مستثنی نیست. فن خودرو وسیله‌ای است که کارایی موثر ماشین را تضمین و نقش مهمی در سلامت قطعات مختلف ایفا می‌کند. در ادامه به بررسی بیشتر این سیستم خواهیم پرداخت.
پروانه یا فن خودرو
فن یکی از مجموعه قطعات فعال در سیستم خنک کننده ماشین می‌باشد. قطعات موجود در سیستم مذکور را می‌توان به دو دسته مکانیکی و الکتریکی تقسیم کرد:
مکانیکی: واتر پمپ، شلنگ‌ها، رادیاتور، درب رادیاتور، ترموستات و کانال‌های مدار آب.
الکتریکی: موتور فن، فن یا پروانه، یونیت فن (ECU) و رله فن.
فن برقی یا مکانیکی
ماشین‌های امروزی دارای فن الکتریکی هستند. این در حالی است که در گذشته فن‌ها مکانیکی بودند و در بخش مکانیکی خود قرار می‌گرفتند. این فن‌ها معایب متعددی دارند که مهم‌ترین آن‌ها وابستگی به دور موتور است. از سوی دیگر فن برقی کاری به ایستادن یا حرکت کردن ماشین ندارد و تا زمانی که انرژی الکتریکی مورد نیاز آن فراهم شود به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
اجزا و کارکرد فن در سیستم خنک کننده
فن‌های برقی 5 جز اصلی دارند:
- پروانه
- الکتروموتور
- رله‌های کنترلی
- ECU
- سنسور آب در خودروهای انژکتوری (در خودروهای کاربراتوری به جای سنسور، فشنگی دمای آب وجود دارد.)
در برخی از ماشین‌ها فن، ECU مختص به خودش را دارد در حالی که در برخی از ماشین‌های دیگر فن با سیستم سوخت رسانی دارای یونیت مشترک می‌باشد. سنسورها در واقع دماسنج‌هایی هستند که با تغییر دمای آب سیگنال‌هایی را به ECU ارسال می‌کنند تا این یونیت در مورد دور پروانه، خاموش یا روشن کردن فن تصمیم بگیرد. تصمیمات ECU از طریق رله‌های کنترلی به الکتروموتور می‌روند تا اعمال تغییرات صورت پذیرد.
سیگنال‌های مورد نیاز ECU چگونه تولید می‌شوند؟
مقاومت فن خودرو یا رزیستور قطعه‌ای است که نزدیک فن و در پشت سپر قرار دارد. تغییرات دمای آب رادیاتور باعث تغییر مقاومت الکتریکی، ایجاد سیگنال‌ها و در نهایت کاهش دور موتور، قطع مدار یا فیوز خواهد شد. لذا می‌توان گفت که رزیستور نقش مهمی در عملکرد فن دارد.
وظیفه‌ی فن خودرو
ماشین‌های سواری به طرق مختلفی خنک می‌شوند. به طور مثال جریان هوای خارجی به هنگام حرکت یا خروج بخشی از گرما از طریق اگزوز. اما این روش‌ها به تنهایی قادر به دفع تمام گرمای خودرو نیستند. ضمن این که در خیلی از مواقع مانند روزهای تابستانی جریان هوای خارجی نیز بسیار گرم می‌باشد. لذا لازم است که یک سیستم اختصاصی برای تعدیل دمای قطعات و به طور کلی ماشین در حالات مختلف در نظر گرفته شود. فن با اجزای خود که در بخش قبلی آن‌ها را برشمردیم بیشترین کارایی را در این سیستم دارد.
فن خراب و جوش آوردن ماشین
آب رادیاتور به وسیله فن خنک می‌شود. حال اگر فن خودرو خراب شده باشد یا با سرعت کمی کار کند، آمپر آب، دمای بسیار بالایی را نشان می‌دهد و در نهایت ماشین جوش می‌آورد. با توجه به این که فن‌ها با برق کشی خودرو در ارتباط هستند ترجیحا به یک متخصص مراجعه نمایید تا فن را عیب یابی و مشکل آن را حل نماید.
علائم خرابی فن
- فن از کار می‌افتد یا ضعیف کار می‌کند
- دمای موتور علیرغم فعالیت فن بالا می‌ماند
- در ماشین ارتعاشات غیر عادی وجود دارد
- صدای اضافی از ماشین شنیده می‌شود، مخصوصا از جلوی آن
- چراغ چک ماشین روشن می‌شود
علت خرابی فن خودرو
- خراب شدن رله‌های سیستم خنک کننده و عدم تامین جریان الکتریکی مورد نیاز (گاهی رله‌ها بر اثر دمای زیاد به یکدیگر می‌چسبند) رله‌های خراب در نهایت می‌توانند منجر به خرابی واشر سر سیلندر هم بشوند.
- خراب شدن سنسور یا فشنگی دمای آب (گاهی اوقات فن ماشین یکسره می‌شود در چنین مواقعی باید رله فن یا ترموستات را تعویض کرد.)
- خراب شدن یونیت فن یا فیوز
- عدم کارکرد مناسب موتور فن
- سوختن سیم کشی ماشین (به دلیل وجود اتصال یا اختلال در دینام، باتری یا فیوز)
عمر مفید فن خودرو چقدر است؟
اگرچه این روزها به دلیل خودروسازی نامناسب و رانندگی بد، میزان خرابی فن‌ها بیشتر از قبل شده اما به طور معمول آن‌ها می‌توانند چیزی بین 8 تا 10 سال کار کنند.
اگر فهمیدیم فن خراب شده چه کار کنیم؟
با فن خراب نباید رانندگی کرد. اما گاها مجبوریم که خودرو را تا تعمیرگاه ببریم. در چنین شرایطی نکات زیر را در نظر بگیرید:
- بخاری را تا درجه آخر روشن کنید تا دمای موتور به کابین آورده شود
- با سرعت کم رانندگی کنید
- هر از چند گاهی بایستید تا موتور خنک شود
- دائما آمپر ماشین را چک نمایید
